Khoa học hình sự (Forensic Science) là một lĩnh vực nghiên cứu và ứng dụng khoa học trong việc điều tra và giải quyết các vụ án hình sự. Nó kết hợp các phương pháp khoa học và kỹ thuật để thu thập, phân tích và giải thích bằng chứng trong các vụ án. Các ngành chính trong khoa học hình sự bao gồm:
1. Giám định dấu vết và dấu vân tay (Fingerprint and Trace Evidence Analysis)
- Ứng dụng: Phân tích dấu vân tay, dấu chân, tóc, lông, sợi vải, đất, và các dấu vết nhỏ khác mà nghi phạm có thể để lại tại hiện trường.
- Công nghệ: Sử dụng các kỹ thuật như so sánh dấu vân tay, phương pháp quét ánh sáng, và máy quét 3D.
2. Giám định ADN (DNA Forensics)
- Ứng dụng: Phân tích mẫu ADN từ hiện trường (máu, nước bọt, tóc, da) để xác định danh tính của nghi phạm hoặc nạn nhân.
- Công nghệ: Kỹ thuật PCR (Polymerase Chain Reaction), giải trình tự ADN, phân tích STR (Short Tandem Repeats).
3. Pháp y (Forensic Pathology)
- Ứng dụng: Xác định nguyên nhân và phương thức tử vong thông qua việc khám nghiệm tử thi.
- Công nghệ: Các phương pháp mổ khám, xét nghiệm mô, và phân tích khí trong cơ thể (chẳng hạn như CO2 để xác định thời gian tử vong).
4. Giám định vũ khí và đạn dược (Ballistics and Firearms Analysis)
- Ứng dụng: Xác định loại vũ khí và phương thức sử dụng trong các vụ án có liên quan đến súng đạn, bao gồm phân tích vết đạn và vết thương.
- Công nghệ: Phân tích dấu vết của đạn trên vật thể, sử dụng thiết bị quét 3D để tái tạo đường đi của viên đạn.
5. Giám định chất cồn và ma túy (Toxicology)
- Ứng dụng: Phân tích chất độc hại, chất cồn, ma túy, thuốc và các chất khác trong cơ thể nạn nhân hoặc nghi phạm để xác định tác động của chúng đối với vụ án.
- Công nghệ: Sử dụng các phương pháp như sắc ký khí, sắc ký lỏng, và phổ kế khối (Mass Spectrometry).
6. Giám định dấu vết xe cộ (Traffic Accident Reconstruction)
- Ứng dụng: Phân tích các vụ tai nạn giao thông để xác định nguyên nhân, tốc độ và cách thức xảy ra tai nạn.
- Công nghệ: Sử dụng mô hình máy tính, phân tích vết phanh, dấu vết trên mặt đường, và các mô phỏng thực tế.
7. Giám định tài liệu và chữ ký (Document Examination)
- Ứng dụng: Xác định tính xác thực của các tài liệu, chữ ký, hoặc giấy tờ, bao gồm cả việc phát hiện sự giả mạo.
- Công nghệ: Phân tích mực viết, loại giấy, công nghệ quét hình ảnh độ phân giải cao để kiểm tra dấu vết xóa, sửa.
8. Pháp y số (Digital Forensics)
- Ứng dụng: Phân tích các thiết bị điện tử như máy tính, điện thoại di động, và mạng máy tính để tìm bằng chứng liên quan đến tội phạm mạng, lừa đảo, hoặc gian lận.
- Công nghệ: Công cụ phục hồi dữ liệu, phân tích log, theo dõi các hoạt động trực tuyến, và truy vết hành vi tội phạm qua internet.
9. Giám định hỏa hoạn và cháy nổ (Fire and Explosion Investigation)
- Ứng dụng: Xác định nguyên nhân gây ra hỏa hoạn hoặc vụ nổ, tìm bằng chứng về vật liệu cháy nổ hoặc các chất gây cháy.
- Công nghệ: Phân tích dấu vết trên vật liệu cháy, điều tra cấu trúc cháy, và sử dụng các công cụ phân tích khí.
10. Pháp y tâm lý (Forensic Psychology and Psychiatry)
- Ứng dụng: Đánh giá tâm lý tội phạm, khả năng chịu trách nhiệm hình sự của nghi phạm, và khả năng phục hồi của nạn nhân.
- Công nghệ: Các phương pháp phỏng vấn tâm lý, đánh giá hành vi, và phân tích hồ sơ tâm lý.
11. Pháp y sinh học (Forensic Biology)
- Ứng dụng: Phân tích các mẫu sinh học không phải ADN như vi sinh vật, bào thai, và tế bào để xác định nguồn gốc và liên kết giữa nạn nhân và nghi phạm.
- Công nghệ: Sử dụng các phương pháp sinh học để phân tích mẫu vi sinh vật từ hiện trường, bao gồm việc sử dụng kính hiển vi và các kỹ thuật PCR.
12. Phân tích video và ảnh (Forensic Imaging)
- Ứng dụng: Phân tích hình ảnh và video từ các camera an ninh, thiết bị di động để xác định sự kiện, nhận dạng nghi phạm hoặc làm rõ các chi tiết của vụ án.
- Công nghệ: Chỉnh sửa ảnh, tái tạo video, và phân tích dữ liệu hình ảnh.
Tóm tắt
Khoa học hình sự bao gồm nhiều lĩnh vực khác nhau, từ giám định ADN, dấu vân tay, pháp y đến phân tích kỹ thuật số và phân tích tài liệu. Mỗi lĩnh vực đều sử dụng các công nghệ và phương pháp khoa học hiện đại để giải quyết các vụ án, giúp các cơ quan pháp luật xác định sự thật một cách chính xác và công bằng.
